အမရပူရ - အင္း၀ - စစ္ကိုင္း (၂၀၀၆/ရ)

One-day land tour to Amarapura and Ava (Innwa) is worth travelling for those who are interested to connect present with the past. We rent a taxi from Dataroo airport for the day trip. The driver cum guide drove us to Amarapura, to the teak wood bridge (also known as U Pein bridge) first. It was a clear and windy day. The bridge which was built without using any nail was graciously standing across the lake Taung Thaman. We crossed just to the half of it as we wanted to reach to the monastery Maha Gandaryon at the monks' lunch time. There are many local and tourists in the compound witnessing the monks having thier lunch at one of the most disciplined monastery and offering Food, Medicine and Nawakama (cash meant for Food, Medicine, Building, Robe?).

Then we went to Ava - the old palace before the king moved to Amarapura. We have to cross the river with a motorized big raft and later hopped onto a horse cart (just get on one, the driver knows where to bring you). The horse cart went through the old city walls and gates of the past and the fields of the present (the farmers grew a kind of bean in most of the field in the cold and dry season like Nov, Dec, Jan). Mei Nu Oak Kyaung is still a mystery. The old Bagaya monastery is still as it was built. With the big and dark teak columns, the walls, the hand-crafted doors and the monks, the monastery is lively. We had a good bird eyes' view from the old watch tower which is leaning to one side. I really enjoyed Amarapura and Ava.

We went to Sagain in the evening, but I should spend the day at Amarapura and Ava alone. Sagai itself also have enough interesting places to spend one day. Since we only spend one day for both, we can only stay on top of Sagain hill for about an hour. However, fortunately the beautiful sun set made the trip worth travelling.

၂၀၀၆ ခုနွစ္အကုန္ ၂၀၀၇ ခုနွစ္အဆန္းမွာ သြားၿဖစ္ခဲ႔တဲ႔ အမရပူရ၊ အင္း၀ နဲ႔ စစ္ကိုင္း ခရီးစဥ္ကုိ အမွတ္တရ ၿပန္တင္ လုိက္ပါတယ္။ မနက္ေစာေစာ ေလယာဥ္နဲ႔ မႏ ၱေလး တံတားဦး ေလဆိပ္မွာ ဆင္းကတည္းက အမရပူရကို တိုက္ရိုက္သြားခဲ႔တာပါ။ ကားကို ဘယ္ေလာက္ႀကာေအာင္ ေမာင္းရသလဲ ဆုိတာေတာ႔ မမွတ္မိေတာ႔ပါဘူး။ အမရပူရေရာက္ ေတာ႔ မဟာဂႏာၱ ရုံေက်ာင္းမွာ ဆြမ္းခံ၊ ဆြမ္းစားတာ ႀကည္ညိဳဖို႔ ေစာေနေသးလို႔ ဦးပိန္တံတား ကို အရင္သြားပါတယ္။ ေနပူတဲ႔ အခ်ိန္ၿဖစ္ေနတာေရာ၊ အခ်ိန္နည္းတာေရာနဲ႔ တံတားတစ္၀က္ ေလာက္ အထိ လမ္းေလ်ွာက္ၿပီး ၿပန္လွည္႔ခဲ႔ရပါတယ္။



မဟာဂႏာၱ ရုံေက်ာင္း ကိုေရာက္ေတာ႔ သံဃာေတာ္ေတြ စီတန္းေနပါၿပီ။ သိပ္မႀကာခင္မွာ ဆြမ္းခံၿပီး ဆြမ္းဘုန္းေပးပါတယ္။ ၿပည္တြင္းက လွူတန္းသူေတြေရာ၊ လာေရာက္ႀကည္႔ရွုတဲ႔ နုိင္ငံၿခားသား ခရီးသြားေတြပါ ႀကိတ္ႀကိတ္တိုးလို႔ ေၿပာရေလာက္ေအာင္ မ်ားၿပားပါတယ္။ အင္မတန္ စနစ္က်တဲ႔ ေက်ာင္းမွာ သံဃာေတာ္မ်ား ဆြမ္းဘုန္းေပးတာကို ၿမင္ရတာ ႀကည္ညိဳ ဖြယ္ေကာင္းလွသလုိ၊ ေန႔စဥ္ရက္ဆက္ႀကီးဆိုေတာ႔ သံဃာေတာ္ေတြမွာ စိတ္မ်ား က်ဥ္းႀကပ္ မလား ရယ္လို႔လည္းေတြးမိတာ အမွန္ပါ။





အမရပူရမွာ လက္ယက္အထည္ေတြ ၀င္ႀကည္႔ၿပီးေတာ႔ အင္း၀ကိုသြားဖို႔ ဆက္ေမာင္းသြား ခဲ႔တာ မွတ္မိပါတယ္။ ေနာက္ေတာ႔ ကားဆရာက ေနခဲ႔ၿပီး ကိုယ္႔ဖာသာ ေဖါင္စီးၿပီး ကူးရပါတယ္။ တစ္ဖက္ကမ္းကိုေရာက္ေတာ႔ ၿမင္းလွည္းငွားၿပီး အင္း၀ တစ္ပါတ္ပါတ္ ရတာပါ။ ကုိယ္႔ၿမင္းလွည္းက လွည္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရဲ ့ေနာက္ကမို႔ ဖုန္သက္သာေအာင္လို႔ အင္း၀ကို သူမ်ား နဲ႔ ေၿပာင္းၿပန္ပါတ္ခဲ႔ပါတယ္။ ရတနာပူရ ေရႊအင္း၀မွာေတာ႔ ၿမိဳ ့ရိုးေတြ၊ ၿမိဳ ့ တံခါးေတြ ဟာ အေကာင္း နီးပါး က်န္ပါတယ္။





အဲဒီေနာက္မွာ ေရာက္သြားတာကေတာ႔ မဟာေအာင္ေၿမဘံုစံ လို႔လည္း အမည္တြင္တဲ႔ မယ္နုအုတ္ေက်ာင္းပါ။ တစ္ေထာင္႔ ရွစ္ရာၿပည္႔ နွစ္မ်ား ကတည္းက ဘုရင္ ဘႀကီးေတာ္မင္းရဲ ့ မိဘုရားေခါင္ႀကီးက ေဆာက္ထားတာဆိုေတာ႔ အဲဒီ နွစ္ နွစ္ရာ နီးပါးက အင္း၀ရဲ ့ (သို႔မဟုတ္) ဘုရင္ရဲ ႔ ႀကြယ္၀မွုကို မွန္းႀကည္႔နိုင္ပါတယ္။ မယ္နုအုတ္ေက်ာင္းရဲ ႔ ေၿမေအာက္ခန္း ထဲမွာ ဆင္ထားတဲ႔ စက္ယႏ ၳယားမ်ား အေႀကာင္းလည္း ႀကားဖူးပါရဲ ႔။



မယ္နုအုတ္ေက်ာင္းမွာ ဆယ္နွစ္ေက်ာ္ေလာက္ ေယာက္်ား ကေလးတစ္ေယာက္ က ကိုယ္တို႔ကို ေက်ာင္းပါတ္လည္ ကို လိုက္ၿပၿပီး ေက်ာင္းရဲ ့ သမိုင္းေတြကို ရွင္းၿပပါတယ္။ သူစေၿပာေနကတည္းက သိပ္ နားမလည္ ပါဘူး။ ဒါေပမယ္႔ သူက အတင္းလုိက္ကပ္ ေနပံု မေပါက္ဘဲ၊ သူ႔အလုပ္သူ တည္တည္တ့ံတံ့ လုပ္ေနတဲ႔ ပံုေပါက္တာနဲ႔ စိတ္၀င္စားလို႔ ေခၚလာခဲ႔တာပါ။ သူ႔ကို ႀကည္႔ၿပီး ပါးနပ္မွု၊ တည္တည္ႀကည္ႀကည္ ရွိပံုေပါက္မွုေတြဟာ ဘုရားမွာ Guide လုပ္စားရင္ေတာင္မွ လုိအပ္တဲ႔ အရည္အေသြးေတြပဲလို႔ ေတြးမိခဲ႔ပါတယ္။ Oscar ေတြအမ်ာႀကီးရတဲ႔ Slum dog Millionaire ကားထဲမွာ ဂ်မားလ္ တို႔ညီအကို နွစ္ေယာက္ Taj Mahal မွာ Guide လုပ္တာၿမင္ေတာ႔ ေတာင္ Character ခ်င္းမတူေသာ္ လည္း အလုပ္ခ်င္းတူေနတာမို႔ ဒီကေလးေလးကို သတိရမိေသးတယ္။

အဲဒီေနာက္မွာေတာ႔ ၿမင္းလွည္းက ေၿမလမ္းေလးတစ္ေလ်ွာက္ နန္းၿမင္႔ ေမ်ွာ္စင္ ရွိရာကို ေမာင္းပါတယ္။ နန္းၿမင္႔ေမ်ွာ္စင္ႀကီးကေတာ႔ တစ္ဖက္ကို ယိမ္းေနပါၿပီ။ အေပၚကိုတက္ေတာ႔ ကိုယ္တက္တဲ႔ အခ်ိန္က်မွ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ ၿပိဳသြားခဲ႔ရင္ ရယ္လို႔ မေတြးဘဲကို မေနနိုင္ တာပါ။ ေမ်ွာ္စင္ေပၚက လွမ္းႀကည္႔ရင္ အနီးအနား တစ္၀ိုက္သာမက၊ ခပ္ေ၀းေ၀းက စစ္ကိုင္းတံတား နဲ ့ စစ္ကိုင္းေတာင္ကိုပါ ၿမင္ရပါတယ္။ အမွတ္တရ ၿဖစ္စရာေလးကေတာ႔ ေစ်းသည္ေလးေတြက ဗိုလ္လို လာလာ ေၿပာႀကတာပါ။ ဗမာလို ၿပန္ေၿပာရင္ ခုိးခုိးခစ္ခစ္ ရယ္ႀကေသးတယ္။ သူတို႔ခမ်ာ အက်င္႔ကို ပါေနေတာ႔တာ ပဲလို႔ ေတြးမိပါရဲ ့။



ဒီတစ္ခါ ၿမင္းလွည္းေမာင္းလာေတာ႔ လွည္းလမ္းရဲ ့ တစ္ဖက္တစ္ခ်က္မွာ ပဲႀကီးခင္းေတြ ေတြ႔ရ တယ္။ ေနာက္ ခရီးတစ္ေထာက္ ကေတာ႔ ဗားကရာေက်ာင္းပါ။ မၿပဳမၿပင္ထားတဲ႔ ဗားကရာ ေက်ာင္းဟာ ေရနံေခ်းေတြ၀ၿပီး ထူးထူးၿခားၿခား ခန္႔ၿငားလွပါတယ္။ ရွိသမ်ွ ဓါတ္ပံုေလးေတြ ၿပန္ႀကည္႔ၿပီး အခုစိတ္နဲ႔သာဆို ဓါတ္ပံုေတြ အမ်ားႀကီး စိတ္ရွည္ရွည္ထားၿပီး ရိုက္ခဲ႔မိမွာလို႔ ေတြးရင္း စိတ္ရွည္လက္ရွည္ ဓါတ္ပံု မ်ားမ်ား မရိုက္ခဲ႔မိတာကို ေနာင္တေတာင္ ရခ်င္ေနေသး။





အင္း၀မွာ လည္စရာကုန္ေတာ႔ တစ္ဖက္ကမ္းကို ၿပန္ကူးရပါတယ္။ ေဖါင္ေပၚမွာ နိုင္ငံၿခားသား ခရီးသြားသူ ဦးေရက ၿပည္တြင္းက လူေတြထက္ ပိုမ်ားတယ္ထင္ပါတယ္။ အဲဒါၿပီးတဲ႔ ေနာက္မွာေတာ႔ စစ္ကိုင္းကို ဦးတည္ပါတယ္။ ဒါ စစ္ကိုင္းကို ပထမဆံုးေရာက္ဖူးတာပါ။ စစ္ကိုင္းေတာင္ကို ေန၀င္ခ်ိန္အမွီေလး ေရာက္သြားတာဆိုေတာ႔ ေန၀င္ခ်ိန္ရွုခင္း ကိုလည္း အားပါးတရ ႀကည့္ ခဲ႔ရပါတယ္။ ေၿမပဲေမႊးေမႊးနဲ႔ ၿမဴရြက္သုပ္၊ တလုပ္စကား (အဖူး) သုပ္ေတြ ကိုလည္းစားခဲ႔ ရပါတယ္။



မႏၱေလးကို ညဖက္ၿပန္ေရာက္ေတာ႔ ဒီဇင္ဘာ (၃၁)ရက္ေန႔ ညမို႔ နွစ္သစ္ကို ႀကိဳဆိုဖို႔ ဟန္ၿပင္ေနတဲ႔ အမုိးပြင္႔ ဂ်စ္ကားေတြဆီက သီခ်င္းသံေတြကိုလည္း ညံေနေအာင္ ႀကားရ ပါတယ္။ နာမည္ မမွတ္မိေတာ့တဲ့ လမ္းမႀကီး ေဘးက အကင္ဆို္င္ အႀကီးႀကီး မွာထိုင္၊ အရည္ပါ ေသာက္လုိ ့ရတဲ့ ခရုဟင္း ကို (ပထမဆံုးအႀကိမ္) စားၿပီး ၂၀၀၇ ကို ႀကိဳဆိုခဲ႔တာေလး သတိတရ ၿဖစ္ေနမိပါေႀကာင္း။

သာဓုကန္က Team Building

သာဓုကန္က အိမ္ကို ၿပန္ေရာက္ေရာက္ခ်င္း ကိုယ္႔ အေဖ က “ေရကန္ထဲမွာ လူေတြေရခ်ဳိး ေနတာတို႔ ၊ အ၀တ္ေလ်ွာ္ေနတာတို႔ မ်ားေတြ႔ခဲ႔လား သမီး” လို႔ ေမးပါတယ္။ ဟုတ္တာေပါ႔ေနာ္၊ ရန္ကုန္ၿမဳိ႔ကို ေပးေ၀ေနတဲ႔ ေရေတြသိုေလွာင္ရာ ကန္ႀကီးမွာ ေရေတြဆင္းခ်ဳိး၊ အ၀တ္ေတြ ဆင္းေလ်ွာ္ေနရင္ ေရေတြညစ္ပတ္မွာေပါ႔။ ဂ်ဳိးၿဖဴေရလို႔ ငယ္ငယ္က ေခၚတဲ႔ ေရေပးစနစ္ ကလည္းရွိေသးတယ္ေနာ္။ အဲဒီနွစ္ခု ဘယ္လိုဆက္စပ္သလဲ ေတာ႔မသိပါ။ အိမ္မွာေတာ႔ ေရေပးစနစ္ နွစ္ခု နဲ႔ ဆက္သြယ္ထားၿပီး ေရရယူေနတာမို႔ တစ္ခုက သာဓုကန္က ေရေတြၿဖစ္မယ္လို႔ ထင္မိတာပါပဲ။ အခုေခတ္မွာေတာ႔ အ၀ီစိတြင္းက ေရကို သံုးတဲ႔သူ ပိုမ်ားမယ္ထင္တယ္။ ဘာပဲၿဖစ္ၿဖစ္ေလ သာဓုကန္ေရကိုသံုးႀကသူမ်ား စိတ္ေအးစရာ ကေတာ႔ ကန္ထဲမွာ ေရခ်ဳိးတဲ႔သူ၊ အ၀တ္ေလ်ွာ္တဲ႔သူ ေတြ မရွိယံုသာမက ေရကန္ႀကီးဟာ ဒိုက္သရုိက္ေတြ ကင္းေ၀းၿပီး စိမ္းညိဳ ႔ေနပါတယ္။



သာဓုကန္ကို သြားရၿခင္း အေႀကာင္းရင္းက ေရႀကည္႔ဖို႔ မဟုတ္ပါ။ Searchers-Myanmar က ကမကထၿပဳတဲ႔ Searchers-Myanmar, Lotus Foundation (Yangon) နဲ႔ Juu Foundation က လူငယ္မ်ားအတြက္ Team Building Workshop ကေလး လုပ္ေပးဖို႔ပါ။ အလုပ္ထဲမွာ Team Building ေတြသြားရတဲ႔ အခါ ကတည္းက ေတာ္ေတာ္ စိတ္၀င္စားပါတယ္။ ေနာက္ Lee Kuan Yew School of Public Policy မွာ Master in Public Administration ဆက္တက္ၿဖစ္ေတာ႔ Team Building တို႔ Leadership တို႔ ဆိုတာေတြနဲ႔ ပိုထိေတြ႔ ခြင္႔လည္း ရခဲ႔သလို ဒါေတြရဲ႔ အေရးပါပံု ေတြကိုလည္း ပိုၿပီး နားလည္လာပါတယ္။ ကိုယ္သိတာေလးေတြကို ေ၀မ်ွခ်င္တဲ႔ စိတ္နဲ႔ ရန္ကုန္ၿပန္တုန္း Workshop ေလးတစ္ခု လုပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ႔တာပါ။ ဒီတစ္ေန႔တာ Workshop ေလးၿဖစ္ေၿမာက္ဖို႔ အစစ အရာရာ ကူညီတဲ႔ ကိုမင္းသူ၊ ကုိမ်ဳိးမင္းထြန္း၊ ကုိ၀င္းေဇာ္ဦး၊ နွင္းနွင္း တုိ႔အပါအ၀င္ Development အလုပ္ေတြ အားသြန္ခြန္စိုက္ လုပ္ေနႀကတဲ႔ အသင္းအဖြ႔ဲ သံုးခုစလုံး၊ တစ္ေနကုန္ အခ်ိန္ေပးၿပီး တက္တက္ႀကြႀကြ ပါ၀င္ႀကတဲ႔ ေမာင္၊ ညီမ အားလံုး ကို ေက်းဇူး တင္ပါတယ္။ သြားေရး လားေရး၊ စားေရး ေသာက္ေရး ေတြကို တာ၀န္ က်လို႔ လုပ္တာ ထက္ ပိုၿပီး ေသေသခ်ာခ်ာ စီစဥ္ေပးတဲ႔ စုရည္ နဲ႔ မိသားစု ကိုေတာ႔ အထူး ေက်းဇူး တင္ပါတယ္လို႔ ေၿပာခ်င္ပါတယ္။

တစ္ေန႔တာရဲ ႔ အစီအစဥ္ေတြကေတာ႔
Time Activity
09:30 – 11:00 Introduction
11:00 – 11:15 Break
11:15 – 12:00 MBTI
12:00 – 13:00 Lunch
13:00 – 14:00 MBTI Exercises
14:00 – 14:15 Break
14:15 – 15:00 Learning Styles and Effective Communication
15:00 – 16:30 Group Exercises
16:30 Home Sweet Home




ဒီတစ္ေန႔တာ အစီအစဥ္ကို မိမိကိုယ္ကို ကိုယ္ေရာက္ေနတဲ႔ ပါတ္၀န္းက်င္နဲ႔ သင္႔ေလ်ွာ္ေအာင္ မိတ္ဆက္တတ္ဖို႔၊ အသင္းအဖြဲ႔ ေတြထဲမွာ အလုပ္လုပ္တဲ႔ အခါ တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး Personal Style, Learning Style, Work Style ေတြ မတူဘူးဆိုတာ သိသာ ထင္ရွားစြာ နားလည္ၿပီး တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး အေပးအယူမွ်စြာ အလုပ္လုပ္တတ္ ေစဖို႔၊ လူမ်ားမ်ား ႀကားမွာ ကိုယ္႔ ကိုယ္ကို ယံုႀကည္စိတ္ခ်မွု အၿပည္႔နဲ႔ စကား ေၿပာတတ္ေစဖို႔ ဆိုတဲ႔ ဦးတည္ခ်က္ေတြ နဲ႔ ေရးဆြဲထားတာပါ။ အစီအစဥ္ထဲမွာ ထည္႔ဆြဲမထားဘဲ ေနာက္ဆံုးမွ ၀င္ေၿပာေပး လိုက္တဲ႔ ကိုမ်ဳိးမင္းထြန္းရဲ ႔ Effective Team ကလည္း လုိေနတာေလး ကို အတိအက် ၿဖည္႔လိုက္ တာပါပဲ။ တစ္ေနကုန္ အခ်ိန္ေပးၿပီး ပါ၀င္ႀကတဲ႔ ေမာင္ ညီမ မ်ားရဲ႔ ဒီတစ္ေန႔တာ Workshop ေလးအေပၚ ေမ်ွာ္လင္႔ ခ်က္ကေလးေတြ ထိုက္သင္႔သေလာက္ ၿပည္႔၀ေကာင္းပါရဲ ႔ ေနာ္။



ကုိယ္ရဲ ႔ တစ္ေန႔တာ အခ်ိန္ေတြကို ေပ်ာ္ရႊင္ ေႀကနပ္စြာ အသံုးခ်ခြင္႔ ရခဲ႔ တဲ႔ အတြက္ အားလံုးကို အရမ္း ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ေနာင္ကိုလည္း ဒီလို ေပ်ာ္စရာ၊ ဗဟုသုတ ရစရာ အစီအစဥ္ေလးေတြ အတူ ပူးေပါင္းၿပီး လုပ္ခ်င္ပါေသးတယ္။

Day 5: Mandalay

The next day, I reached Mandalay around 8am. I stationed myself at my Aunt’s house for the day. Maha Myat Muni is crowded as usual. Shan noodles and Mandalay noodles are as attractive as usual for the breakfast.

I decided to cycle around the old palace walls and the curiosity brought me inside the old palace. Although I have been to Mandalay several times, I had never entered the old palace before. It was quiet inside the rebuilt Glass Palace and the buildings surrounding it. I met a few local families, youngsters and foreigners in the cultural museum in which the carriages, some utensils, some original and some re-made clothes were displayed. It was nothing more than a place where all these things are put in the show cases without having temperature or moisture controls.

The inside of the palace did not attract me but the palace walls, the gate and the moats were interesting as they were original. We can see the effort that the previous generations had put in while building them. The walls and the gates were in good condition, the watch towers were maintained except some of them on the west and north palace walls. The moat was reconstructed and maintained well.

I spent the day just around the palace walls and some pagodas around, then took a bus by "Mya Mandalar Tun" company from Mandalay to Yangon. It leaves Mandalay at 7pm and reached Yangon the next morning 6:30am. There are 7 buses under that company leaving for Yangon at the same time. It was a well-organized bus ride with stoppages for toilet break and breakfast break. The service was satisfactory.

မႏ ၱေလးမွာေတာ႔ အေဒၚအိမ္မွာ တရက္တာ စတည္းခ်ၿပီး စက္ဘီးေလးနဲ႔ နန္းေတာ္ၿမဳိ ႔ရိုးကို ပတ္ပါတယ္။ မႏ ၱေလးမွာ စက္ဘီးစီးဘူး ခ်င္တဲ႔ ဆႏၵလည္း အခုတစ္ေခါက္မွဘဲ ၿပည္႔ေတာ႔တယ္။ စက္ဘီးနဲ႔ ဆိုေတာ႔ သြားရတာ လြယ္ကူတာမို႔ နန္းတြင္းထဲကိုပါ ၀င္ၿဖစ္ သြားတယ္။ ၿပန္ေဆာက္ထားတဲ႔ မွန္နန္းေတာ္ႀကီးနဲ႔ ေဘးပါတ္၀န္းက်င္က အေဆာင္ေတြမွာ ထိုင္း Tour Group တစ္ခု ေတြ႔တာမွ အပ တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္သက္လို႔၊ ၿပတိုက္ထဲမွာေတာ႔ မိသားစု တစ္စု၊ လူငယ္ေလး တစ္ခ်ဳိ ႔ နဲ႔ နုိင္ငံၿခားသား နည္းနည္း ေတြ႔တယ္။ မိသားစု ကေလးက အေဖ၊အေမ ရယ္ သားတစ္ေယာက္ သမီးတစ္ေယာက္ရယ္။ အေဖက သားနဲ႔ သမီးကုိ ေရွးက ဘုရင္ေတြ မွဴးမတ္ေတြ စကား ေၿပာပံုကို အသံေန အသံထားနဲ႔ ေၿပာၿပေနတာ သေဘာက်မိတယ္။



နန္းၿမိဳ ႔ရုိးနဲ႔ က်ဳံးကေတာ႔ ခန္႔ၿငားထည္၀ါဆဲပါ။ ဘုရင္ေခတ္က လူအင္အား ေငြအင္အားနဲ႔ တည္ေဆာက္ခဲ႔တာကို သိသာထင္ရွား လွပါတယ္။ အေရွ ႔ မုဒ္နားက နန္းၿမဳိ ႔ရိုးေပၚကိုတက္ၿပီး ေမ်ွာ္ႀကည္႔လိုက္ရင္ ေၿမာက္ဘက္မွာ မႏ ၱေလးေတာင္ ေတာင္ဘက္မွာေတာ႔ မႏ ၱ ၳေလး ဆီဒိုးနား ဟိုတယ္ကို ၿမင္ရတယ္။ နန္းေတာ္ၿမိဳ ႔ရိုးႀကီး ဖမ္းစားတာနဲ႔ ၿပတိုက္ထဲမွာ ေရာင္းတဲ႔ စာအုပ္ေတြထဲက ရတနာဂီရိ နိဒါန္း (ေမာင္သန္းေဆြ - ထား၀ယ္) ဆိုတဲ႔ စာအုပ္ ၀ယ္ဖတ္ၿဖစ္သြားတယ္။ အဲဒီစာအုပ္က သီေပါမင္းနဲ႔ မိသားစု မႏ ၱေလး နန္းေတာ္ကေန ပါေတာ္မူ ၿပီးတဲ႔ေနာက္ ရတနာဂီရိကုိ ေရာက္သြားပံု၊ ရတနာဂီရိမွာ ေနထုိင္ပံု၊ ရံဖန္ရံခါ ပြဲေတာ္မ်ား က်င္းပပံု၊ အိမ္ေတာ္တက္ပြဲ နဲ႔ သမီးေတာ္မ်ား နားထြင္းပြဲ ေတြက်င္းပဖို႔ စီစဥ္ႀကပံုေတြ အပါအ၀င္ သီေပါမင္း နတ္ရြာလား သည္အထိ ေရးထားတာပါ။ အဂၤလိပ္အစိုးရ ကေပးတဲ႔ ေထာက္ပ႔ံေႀကးဟာ မနည္းလွေသာ္လည္း ဘုရင္မိသားစု အတြက္ ဘယ္လိုမွသံုးမေလာက္လို႔ ပါသြားသမ်ွ လက္၀တ္ရတနာ ေတြ ေရာင္းခ်စားေသာက္ရတာ၊ ေရာင္းစားစရာ မက်န္ေတာ႔တဲ႔ အခါ နန္းကမခြာခင္ သိမ္းသြားတဲ႔ ရတနာေတြ ၿပန္ေတာင္းေပမယ္႔ ၿပန္မရ ေတာ႔တာ၊ သမီးေတာ္မ်ားကို ထိမ္းၿမားေပးဖို႔ သင္႔ေတာ္တဲ႔ အိမ္ေထာက္ဖက္ ရွာလို႔မရတာ၊ အဂၤလိပ္မ်ား ေစလႊတ္တဲ႔ ၿမိဳ ႔နယ္ဆရာ၀န္ ခရိုင္ဆရာ၀န္ ေတြကို ယုံႀကည္ကုိးစားစိတ္ မရွိလို႔ နတ္ရြာလားတဲ႔ အထိ ေဒါက္တာရမ္းကုနဲ႔ ကုတာေတြဟာ နန္းက်ဘုရင္ရယ္လို႔ မဟုတ္ဘဲ အိမ္ေထာင္ ဦးစီး တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ သီေပါမင္းကို စာနာသနားစိတ္ ၿဖစ္မိပါတယ္။ သီေပါမင္းဟာ နတ္ရြာလားတဲ႔ အထိ အေႀကြးတင္ သြားရ ရွာပါတယ္။





က်ဳံးေတာင္ဖက္ တစ္ေနရာမွာေတာ႔ ခ်က္(စ္)ထိုးတဲ႔ ကြင္းတစ္ခုေတြ႔တယ္။ ဓါတ္ပံုရုိက္ဖို႔ အဆင္မေၿပလုိက္တဲ႔ တစ္ေခါက္မွာ သူတို႔ေတြ ခ်က္(စ္) ထိုးေနေတာ႔ အရုပ္ႀကီးေတြက ဒူးေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ ၿမင္႔တာ ေတြ႔လိုက္ရတယ္။ က်ံဳးေဘးပါတ္လည္မွာ ေၿခလက္ လွုပ္ရွား အားကစား လုပ္စရာ ကရိယာေလးေတြရယ္၊ ညေနဖက္မွာ လူေတြ လမ္းေလ်ွာက္ေနတာ၊ ကေလးေတြ ေၿပးလႊားကစား ေနတာ ေတြ႔လုိ ႔ သေဘာက်ခဲ႔ပါတယ္။



အဲဒီေနာက္ေတာ႔ ညေန (ရ)နာရီထြက္တဲ႔ ၿမတ္မႏ ၱလာထြန္း ကားနဲ႔ ရန္ကုန္ၿပန္လာခဲ႔ေတာ႔တယ္။ ကားခုနစ္စီး တန္းစီၿပီးထြက္တဲ႔ အဲဒီ ညေမာင္းတဲ႔ အေ၀းေၿပးကား ေတြ စီးရတာ ေတာ္ေတာ္ အခ်ိန္ကုန္သက္သာၿပီး၊ လမ္းခရီးမွာ လူလည္း အေတာ္အသင္႔ သက္သာ ပါတယ္။ ေနာက္ေန႔မနက္ ၆နာရီခြဲေလာက္ ရန္ကုန္ၿပန္အေရာက္မွာ ၂၀၁၀ရဲ ႔ ၿမစ္ႀကီးနားခရီး ၿပီးဆံုးသြားပါၿပီ။



ေနာက္နွစ္ေတြမွာ မေရာက္ဘူးေသးတဲ႔ ေနရာေတြ ထပ္သြားခ်င္ေသးတဲ႔ စိတ္က အခုကတည္းက လူကို ေနာက္နွစ္ ဘယ္သြားရမလဲလို႔ ႀကိဳတင္ ေတြးေနေစပါတယ္။ အင္းဒါနဲ႔ပဲ ေန႔စဥ္ ၿမန္ၿမန္သြား ၿမန္ၿမန္စား အလုပ္ေတြ က်ဳံးလုပ္ၿပီး ခရီးစားရိတ္ စုရေသးတာေပါ႔ေလ။

Day 4: The beautiful Forest (Katha-Nabar)

On the boat, I befriend with two ladies who frequently travel between Wun Tho to Bamaw and decided to take the train in stead of waiting for the boat ride from Katha to Myit Kyi Nar on the next day. So, I joined the group getting on a three wheeler going to Naba train station from the jetty. The road was in bad condition. The vehicle was moving through the beautiful forest in between the mountains. When I check it out, I understand that this place falls under the zone where the tropic ends. In mid February, some of the trees got dried leaves and some already have new leaves. Under the sunlight of about 5pm, the mountains are colorful as they were covered by the trees with green, yellow and reddish leaves. Traveling through the colorful forest was quite an experience for me. At Naba station, I bought a train ticket to Mandalay. I had to wait for the train from Myit Kyi Nar till at 8:15pm. Then, I resumed the journey to Mandalay in the train which locals called “Chinese Train”.

ကသာသေဘၤာဆိပ္ကေန နဘားဘူတာကို သံုးဘီးေလးနဲ႔ သြားေတာ႔ လက္ဝဲသုႏၵရအမတ္ႀကီး ဦးျမတ္စံက ”မဲဇာေတာင္ေျခ စီးေတြေတြတည္း၊ ျမစ္ေရ၀န္းလည္ ၿမိဳင္ေတာဆီက” အစခ်ီၿပီး ေရႊၿပည္ေတာ္ႀကီး ကို ေရာ္ရမ္းလြမ္းခဲ႔ တဲ႔ မဲဇာေတာင္ေၿခ ရတုကို ေရးသားရာေဒသ မဲဇာ ပါတ္၀န္းက်င္ကို ၿဖတ္သန္းခဲ႔ရပါတယ္။ ပထမဆံုး သတိထားမိတာက ေတာ္ေတာ္ဆိုးတဲ႔ လမ္းပါလား ဆိုတာပါပဲ။ ခုန္လိုက္ ေပါက္လိုက္ ယိမ္းလိုက္ ယိုင္လိုက္ နဲ႔ တေရြ ႔ ေရြ ႔ သြားေန တဲ႔ သံုးဘီး (ကားမဟုတ္ပါ။ ဆိုင္ကယ္စီးသလို ေမာင္းရတာမို႔ ဆိုင္ကယ္ကို ေရွ ႔နဲ႔ ေနာက္မွာ ေလကာမယ္႔ အကာေတြတပ္ထားတဲ႔ု ကားနဲ႔ တူေအာင္လုပ္ထားေသာ ဆို္င္ကယ္ လို႔ပဲ ၿမင္ပါတယ္) ေပၚမွာ ၿပဳတ္မက် ေအာင္ ရွိသမ်ွအားေလး သံုးၿပီး အတင္း ခိုကပ္လိုက္ေနရင္းက လမ္းတစ္ေလ်ွာက္က သစ္ေတာေတြကို ၿမင္ေနရပါတယ္။

ဒီသစ္ေတာေတြက ကုိယ္ၿမင္ေနက် အစိမ္းေရာင္လႊမ္းတဲ႔ သစ္ေတာ၊ ဒါမွမဟုတ္ အရိုးၿပိဳင္းၿပိဳင္းနဲ႔ ေၿခာက္ေသြ႔ ေနတဲ႔ သစ္ေတာ မ်ဳိးေတြ မဟုတ္ပဲ အစိမ္း၊ အ၀ါ၊ အနီ ေရာေနွာေနတဲ႔ အလြန္လွပတဲ႔ သစ္ေတာေတြပါ။ ညေန ငါးနာရီ ပါတ္၀န္းက်င္ က်ေနေလးကလည္း ထိုးထားေတာ႔ ေရာင္စံုကြက္ကြက္ေလးေတြ ဟိုတစ္စု သည္တစ္စု နဲ႔ သတိမထားမိပဲ မေနနုိင္ေလာက္ေအာင္ကို လွလြန္းပါတယ္။ ၿမန္မာ႔ သစ္ေတာက တပ္ထားတဲ႔ ဆိုင္းဘုတ္ေတြမွာေတာ႔ ဖက္ဆြတ္သစ္ေတာ ႀကိဳး၀ိုင္းလို႔ ေရးထားပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ပဲ ႀကိဳးစား ႀကိဳးစား လမ္းကဆိုးလြန္းလို႔ ဓါတ္ပံုေကာင္းေလး တစ္ပံုမွ မရခဲ႔ပါ။ အနီးစပ္ဆံုး ၿပရရင္ေတာ႔ ေအာက္မွာ အင္တာနက္ေပၚက ရွာထားတဲ႔ပံုကို အနီနည္းနည္းေလ်ွာ႔၊ အစိမ္းေလး နည္းနည္း ကဲႀကည္႔လိုက္ လို႔ပဲေၿပာရမွာပဲ။ ေရးစရာ အေႀကာင္းအရာလည္း သိပ္မရွိ၊ ဓါတ္ပံုေကာင္းေကာင္း လည္း မရွိေပမယ္႔ ဒီတစ္သက္မွာ ဒီေနရာကို ေနာက္ထပ္ေရာက္ဖို႔ သိပ္မလြယ္တာမို႔ မွတ္တမ္းေလး အေနနဲ႔ ေရးထားလိုက္ပါတယ္။

Day 4: Boat Ride on the Irrawaddy

This is the trip worth waiting for. I strongly recommend the boat ride on Irrawaddy from Bamaw to Katha (or even better from Bamaw to Mandalay) to those who would like to enjoy the less-travelled roads. I left the hotel around 8am, and went to the counter for the boat ticket. In mid February, the water level was so low that the boats including the ones which can navigate on water level of 3 feet, could not come up to the Bamaw Jetty. Thus we have to sail down in the kanu-like boat from the jetty.

Along the river, I saw the clear water shallow at some locations and deep somewhere else. The roots of some trees are exposed due to erosion thus it could fall into the water any time. The ship and the boats were sailing along the river. The rafts are floating up and down whenever there are waves generated by the big ships. If you are fortunate, you may even see the Irrawaddy dolphins. I enjoyed the conversations with the boat man and other local people too. It was worth travelling by plane, bus, train and even tok tok to reach to Bamaw or Katha just to take a boat ride on the Irrawaddy.

ဧရာ၀တီ ခရီး
ေနာက္တစ္ေန႔မနက မွာေတာ႔ (၈) နာရီေလာက္ ဗန္းေမာ္ ရွပ္ေၿပးဆိပ္ကို သြားၿပီး လက္မွတ္ ၀ယ္ရတယ္။ ရွပ္ေၿပးယာဥ္ ဆိုတာက ေရတိမ္မွာ သြားတဲ႔ စက္ေလွ ရွည္ရွည္ ေလးေတြေပါ ႔။ ေဖေဖၚ၀ါရီလ ဟာ ေရနည္းတဲ႔ လၿဖစ္လို႔ ေရအနက္ နွစ္ေတာင္ရွိရင္ ေမာင္းလို႔ ရတဲ႔ ရွပ္ေၿပးယာဥ္ေတာင္ ဗန္းေမာ္ ေလွဆိပ္ထိ ေမာင္းလာ လို႔မရပါဘူး။ “ကဲ႔ပဲ႔ေထာင္” လို႔ ေခၚတဲ႔ စက္ေလွေသးေသး ေလးနဲ႔ ရွပ္ေၿပးယာဥ္ ရွိရာကို ခရီးသည္းေတြကို ပုိ႔ေပးရပါတယ္။ စက္ေလွကေလး စီးေနတုန္း ေရေအာက္က သဲေတြကိုေတာင္ ၿမင္ရေလာက္ေအာင္ ေရက တိမ္ပါတယ္။ ၿမစ္ကို လမ္းေလ်ွာက္ကူး ေနတဲ႔ ဦးေလးႀကီး နွစ္ေယာက္ကို ေတြ႔ေတာ႔ ေညာင္ဦးဖီး ဧရာ၀တီၿမစ္ ကို လက္ပစ္ကူးတာ ဘာဟုတ္ေသးလဲ၊ ဒီမွာေတာ႔ လမ္းေလ်ွာက္ၿပီး ေတာင္ ကူးလုိ႔ ရေနတာ လို႔ ေတြးမိတယ္။ ငယ္ငယ္တုန္းကေတာ႔ ဧရာ၀တီၿမစ္ ကို လက္ပစ္ ကူးတယ္လို႔ ဖတ္ရေတာ႔ အံ႔ႀသဘနန္း ၿဖစ္ခဲ႔ရဘူးတာကိုး။ အခုေတာ႔ ေညာင္ဦးဖီး ဧရာ၀တီၿမစ္ ကုိကူးတာ ေႏြရာသီမ်ားလား လို႔ေတာင္ ေမးခ်င္စိတ္ ေပၚလာတယ္။ ေလွသမား မ်ားရဲ ႔ေၿပာအရေတာ႔ ေနာက္ထပ္ နွစ္လေလာက္ ေရနည္း ဦးမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။



ဗန္းေမာ္ကေန ကသာ ကို ဧရာ၀တီ ၿမစ္ေႀကာင္းအတုိင္း စုန္ဆင္းရတာ ဘာနဲ႔မွ မတူေအာင္ကို သာယာပါတယ္။ ဗန္းေမာ္က ထြက္လာၿပီး နာရီ ၀က္ ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ ထင္ပါရဲ ႔ ရွပ္ေၿပးယာဥ္က ဧရာ၀တီရဲ ႔ ဒုတိယ ၿမစ္က်ဥ္းကို ခ်ဥ္းကပ္ပါၿပီ။ ဒုတိယၿမစ္က်ဥ္း အစမွာ စက္ႀကီး ေတြနဲ႔ ဧရာ၀တီ ၿမစ္ကူး တံတား ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဗန္းေမာ္ၿမိဳ ႔ အပါအ၀င္ ဧရာ၀တီၿမစ္ရဲ ႔ အေရွ ႔ ဖက္က ၿမိဳ ႔ေတြကို ကူးသန္းရ လြယ္ကူေစဖို႔ လို႔ ေပါ႔ေနာ္။ ကားလမ္းေတြ၊ ရထားလမ္းေတြ ေပါမ်ားလာေတာ႔ ေရပါးတဲ႔ ေႏြရာသီေတြမွာ သြားလာေရး ခက္ခဲတဲ႔ ဒုကၡေတြ ေလ်ွာ႔နည္းသြားမွာေပါ႔။



ေဘးတစ္ဖက္တစ္ခ်က္က ေက်ာက္ေတာင္ႀကီး ေတြက မားမားမတ္မတ္၊ ေတာင္ေပၚက သစ္ပင္ေတြက စိမ္းစိမ္းလြင္လြင္၊ ေလကလည္းေအး ေရကလည္း စိမ္းညိဳ႔လို႔။ ေလယာဥ္၊ ေရယာဥ္၊ ကား၊ ရထား ရတာ အကုန္ စီး၊ ဒုကၡခံၿပီး ဒီခရီးကို လာရႀကိဳးနပ္ ပါတယ္။ ဒုတိယ ၿမစ္က်ဥ္းကို ေရာက္ဖူးသူ၊ ဓါတ္ပံုေတြ ၿမင္ဖူးသူေတြ ကေတာ႔ ကုိယ္ရိုက္လာတဲ႔ ပံုေတြကို ႀကည္႔ၿပီး ၿမစ္က်ဥ္းက အရင္ အတိုင္း လွေနတုန္းပဲလို႔ ေၿပာႀကတယ္။



ဒုတိယၿမစ္က်ဥ္းကို ေက်ာ္လာၿပီးေတာ႔ ေရမ်က္နွာၿပင္ဟာ ပို အၿပန္႔ က်ယ္လာၿပီး ေၿမနုကြ်န္း လို႔ ေခၚတဲ႔ သဲေသာင္ႀကီးေတြ ေပၚမွာ စိုက္ပ်ဳိးထားတဲ႔ စိုက္ခင္းေတြ ကို ၿမင္လာရပါၿပီ။ တစ္ခ်ဳိ ႔ ေနရာေတြမွာ စိုက္ပ်ဳိးလို႔ ရပံုမေပၚတဲ႔ သဲေသာင္ၿပင္ က်ယ္ႀကီးေတြ ကိုလည္း ေတြ႔ ရတယ္။ ၿမစ္ၿပင္ အက်ယ္ႀကီးမွာ ေသာင္ၿပင္ေတြ ဟိုနား တစ္ခု ဒီနား တစ္ခုနဲ႔ ကိုယ္႔လို ဧရာ၀တီၿမစ္ ေပၚမွာ အခုမွ အမွတ္ထင္ထင္ ခရီး သြား ဖူးသူ အတြက္ကေတာ႔ ေရယာဥ္ ဘယ္ဘက္ကို ဦးတည္မွာ ပါလိမ္႔ လို႔ေတာင္ မခန္႔မွန္းတတ္ ေအာင္ပါပဲ။ ဒီလိုနဲ႔ ညေန ေလးနာရီေလာက္မွာ ကသာၿမိဳ ႔ ကို ေရာက္ပါၿပီ။



ဒီေရေႀကာင္း ခရီးစဥ္မွာ အမွတ္ထင္ထင္ အရွိဆံုးကေတာ႔ ရွပ္ေၿပး ဆရာ အပါအ၀င္ ေဒသခံ ေတြနဲ႔ စိတ္လြတ္လက္လြတ္ စကားစၿမည္ ေလးေၿပာ။ ဧရာ၀တီ ၿမစ္ၿပင္ေပၚက ေလေအးေအး ေလး ကုိခံယူၿပီး အပူအပင္ ကင္းကင္းနဲ႔ ခရီး သြားခဲ႔ ရတဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းမွုပါပဲ။ ၿမစ္ႀကီးနားမွာ ေရာ ဗန္းေမာ္မွာပါ ပစၥည္းေပ်ာက္မွာ မေႀကာက္ရပါဘူး။ ေဒသခံမ်ားက သူတို႔အရပ္က လူေတြဟာ ရိုးသားတယ္၊ သူမ်ားပစၥည္း ဘယ္သူမွ မယူဘူးလို႔ ယံုႀကည္ ဂုဏ္ယူႀကသူေတြပါ။





ၿမစ္ကမ္းပါး တစ္ေနရာမွာ ခုတ္ၿပီးပံုထားတဲ႔ သစ္လံုးေတြကိုု ေတြ႔ရၿပီး ေနာက္တစ္ေနရာ ေရာက္ေတာ႔ ေရေႀကာင္းအတိုင္း ေမ်ွာေနတဲ႔ သစ္ေဖါင္ေတြကိုလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ ငယ္ငယ္တုန္းက စာေတြထဲမွာ သင္ရသလုိ သစ္ေတြကို ေအာက္ပိုင္းကို ပို႔ေနႀကတာလို႔ ေတြးႀကည္႔ ရတာပါဘဲ။ သစ္ေဖါင္က အေလးခ်ိန္မ်ားလို႔ ထင္ပါရဲ ႔ Tuck Boat လို႔ေခၚတဲ႔ ဆြဲသေဘၤာ နဲ႔ ဆြဲေနေလရဲ ႔။





ကမ္းေဘးမွာ ကမ္းပါးၿပိဳေနတာေတြ၊ သစ္ပင္ႀကီးေတြရဲ ႔ အၿမစ္ေတြ အားလံုးနီးပါး ေပၚေနတာ ေတြ ေတြ႔ရေတာ႔ ဒီဧရာ၀တီ ၿမစ္ႀကီးေပၚမွာ ဘယ္နွစ္နွစ္ေလာက္ ခရီးသြား လို႔ ရဦးမွာပါလိမ္႔၊ သိပ္မႀကာခင္မွာ မ်ား ေရတိမ္လြန္းၿပီး ေရေႀကာင္းခရီး သြားလို႔ မရၿဖစ္သြား ေလမလားရယ္လို႔ ေတြးပူမိပါတယ္။





ၿမန္မာၿပည္ရဲ ႔ အထင္ကရ အလွတစ္ပါးကိုေတာ႔ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး အတြက္ မဟုတ္ေတာ႔ ရင္ေတာင္မွ စိတ္ၿငိမ္းၿငိမ္း ခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ ခရီးသြားစရာ ေနရာကေလး တစ္ခု အၿဖစ္ က်န္ေနေစခ်င္ ပါေသးတယ္။

Day 2 & 3: Bamaw

Bamaw is a beautiful town with some simple attractions such as the old Bamaw City, the jetty, some pagodas and churches. Friendship hotel with international standard service was also found in Bamaw. A friend of mine who travels very frequently said the breakfast at Friendship is the best in Kachin State. I also love the decorations in its Friendship Café and bar.

ဗန္းေမာ္ကို ညေနဖက္ ေရာက္လာတာ ဆိုေတာ႔ စက္ဘီးငွား ၿပီး ၿမိဳ ့တစ္ပါတ္ ပတ္ၿဖစ္တယ္။ ေရွးတုန္းက စံပါနဂိုဃ္ၿပည္ ေနရာ ၿဖစ္ခဲ႔ဘူးတဲ႔ ဗန္းေမာ္ၿမိဳ ့ေဟာင္း လို႔ စာအုပ္ထဲမွာ ေရးထား ေတာ႔ ၿမိဳ ႔ရိုးေတြ၊ ကံ်ဳးေတြ၊ ၿမိဳ ႔၀င္ တံခါးေတြ ေတြ႔ဦးမယ္ ထင္မိတာ။ လိုက္ရွာ တာ ဘာမွမေတြ႔ ၿဖစ္ေနလို႔ ေမးႀကည္႔ေတာ႔မွ ကိုယ္ရပ္ေနတာ ၿမိဳ ႔ရုိးေပၚမွာ မွန္းသိေတာ႔တယ္။ ၿမိဳ ႔ ရိုးက ကုန္း၊ က်ဳံးက ကန္ အၿဖစ္ပဲက်န္ေတာ႔ တာကိုး။ အခုၿပန္ဖတ္ႀကည႔္ေတာ႔လည္း ၿမိဳ ႔ ရိုးေတာ႔ ရွိရမယ္လုိ႔ ထင္တာပဲ။ ဗန္းေမာ္သူ ဗန္းေမာ္သားေတြမ်ား ဒီစာေလးဖတ္ႀကည္႔ ၿပီး ၿမိဳ ႔ ရိုးက ရွိရဲ ႔ သားနဲ႔ ကိုယ္က မေတြ႔ ခဲ႔ တာဆိုရင္လည္း Comment ထဲမွာ ေရးေပးခဲ႔ႀကပါေနာ္။



စံပါနဂိုဃ္ၿပည္ ေနရာကို ေရာက္ခဲ႔တယ္လို႔ ေၿပာၿပေတာ႔ စံပါနဂိုဃ္ၿပည္ လို႔ ႀကားလိုက္တာနဲ႔ “ေညာင္ဦးကမ္းပါး ၿပိဳတာနဲ႔ စံပါနဂိုဃ္ၿပည္က ႏြားမေပါင္ က်ဳိးတာလုိ” ဆိုတဲ႔ စကားကို ခ်က္ခ်င္း သတိရ ႀကတာပဲေနာ္။ ေရႊက်ီးနား ဘုရား၀င္းရဲ ႔ ေနာက္ဖက္ ဧရာ၀တီၿမစ္ကို မ်က္နွာမူထားတဲ႔ ၿမဳိ ႔ရိုး ဖက္မွာ အလြန္စိမ္းလမ္းတဲ႔ စပါးခင္းေတြနဲ႔ ခပ္ လွမ္းလွမ္း မွာေတာ႔ ဧရာ၀တီထဲကို လာေပါင္း တဲ႔ တာပိန္ၿမစ္ ကိုေတြ႔ရပါတယ္။



သေဘၤာဆိပ္ဖက္ ေရာက္လာေတာ႔ ေန၀င္ခါနီးမို႔ ဓါတ္ပံုရိုက္ဖို႔ စိတ္ရွည္ရွည္ထားၿပီး ေစာင္႔ ပါတယ္။ ၿမစ္ကမ္းတေလ်ွာက္ ႀကြပ္ႀကြပ္အိပ္ေတြ မ်ားလြန္းလို႔ ဓါတ္ပံုထဲမွာ မပါေအာင္ ေတာ္ေတာ္ ႀကိဳးစား ရိုက္ရတယ္။ ခပ္လွမ္းလွမ္း မွာေတာ႔ ဆိုင္းဘုတ္ႀကီးတစ္ခု က ၀င္႔၀င္႔ ထည္ထည္။ “ကခ်င္ၿပည္နယ္တြင္ ႀကြပ္ႀကြပ္အိပ္ သံုးစြဲမွု ပေပ်ာက္ေစရမည္” ဆိုလား။ ဘယ္ရမလဲ ႀကြပ္ႀကြပ္အိပ္ေတြ ဓါတ္ပံု ထဲမပါေအာင္ ကမ္းေဘးမွာေတြ႔တဲ႔ စဥ္႔အိုးႀကီးေတြ ခံရိုက္လိုက္တာေပါ့။





ဗန္းေမာ္ၿမိဳ ႔ မွာ အမွတ္တရ အၿဖစ္ဆံုးက Friendship Hotel ၿဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။ ခရီးသြားတဲ႔ အခါတိုင္း တည္းစရာ အသင္႔အတင္႔ သန္႔ရွင္း သပ္ရပ္တဲ႔ Guest House သို႔မဟုတ္ Hotel အငယ္စားေလး ေတြရဖို႔ အၿမဲဆုေတာင္းရပါတယ္။ ဗန္းေမာ္က Friendship Hotel ကေတာ႔ Tourism ဖြင္႔ၿဖိဳးတဲ႔ ထိုင္းနုိင္ငံ Chengmai လိုၿမိဳ ႔မ်ဳိးက Hotel အငယ္စားေလးေတြ နဲ႔ ေတာင္ ယွဥ္နိုင္ပါတယ္။ အခန္းေတြက သန္႔ရွင္းသပ္ရပ္ၿပီး တိတ္တိတ္ဆိတ္ဆိတ္ ရွိသလို ၀န္ထမ္း ေတြကလည္း ေဖၚေဖၚေရြေရြ ရွိပါတယ္။ ေရခ်ဳိးခန္း၊ အိမ္သာ တြဲထားတဲ႔ အခန္း မ်ဳိးအတြက္ အခန္းခက နုိင္ငံၿခားသားမ်ား အတြက္ USD 15 ၿဖစ္ၿပီး နုိင္ငံသားမ်ား အတြက္ က်ပ္ တစ္ေသာင္းပါ။ Friendship Hotel က မနက္စာဟာ ကခ်င္ၿပည္နယ္ ထဲမွာ အေကာင္းဆံုး ပဲလို႔ ၿမန္မာၿပည္ တနံတလ်ွား တာ၀န္နဲ႔ ခရီးသြား ရတဲ႔ ညီမေလး တစ္ေယာက္က ေၿပာပါတယ္။





ကသာကို ဆက္သြားလည္း ကသာ-မႏၱေလး ရွပ္ေၿပးယာဥ္က တစ္ေန႔ ေစာင္႔ရမွာမို႔ ဘေလာ႔(ဂ္) ေပၚတင္ဖို႔ စာေရးရင္း ဗန္းေမာ္မွာ တစ္ည ဆက္ေနၿဖစ္ပါတယ္။ ညေနဖက္ လမ္း တစ္ပါတ္ ေလ်ွာက္ၿပီး Friendship Café မွာပဲ ညေနစာ စားဖို႔ ဆံုးၿဖတ္ၿဖစ္တယ္။ Café ထဲကို ၀င္လိုက္ၿပန္ေတာ႔လည္း သေဘာက်မိၿပန္တယ္။ Decoration က ေတာ္ေတာ္ေလး ထိုင္ခ်င္ စဖြယ္ ၿဖစ္ေအာင္လုပ္ထားတာကိုး။



ေၿပာစရာေလး တစ္ခုရွိသြားတာကေတာ႔ အၿပင္ထြက္တုန္း အခန္းရွင္းထားေပးပါလို႔ ေၿပာခဲ႔တာ မရွင္းထားတာ ေလးပါ။ ကုိယ္ဘာလိုခ်င္တယ္ဆိုတာ မသဲကြဲလို႔လား၊ ညေနဖက္ဆိုေတာ႔ House Keeping လုပ္မယ္႔သူ မရွိေတာ႔လုိ႔လား၊ နွစ္ရက္ဆက္ေနသူတိုင္းကို အခန္းရွင္း မေပး တာလား ဆိုတာေတြေတာ႔ ဆက္ေမးမႀကည္႔ေတာ့ပါ။ ဘာပဲေၿပာေၿပာ Serviceက နုိင္ငံတကာ အဆင္႔မွီတာမို႔ Hotel လုပ္ငန္းလုပ္သူေရာ ခရီးသြားသူေတြကိုပါ သိေစခ်င္လွပါတယ္။ လြင္မိုး ခရီးသြားေနသည္ လိုအစီအစဥ္ မ်ဳိးမွာ ပါလုိက္ရင္ေတာ႔ တစ္နိုင္ငံလံုး သိသြားမွာပဲေနာ္။ သူငယ္ခ်င္းေတြ ဗန္းေမာ္ဘက္မ်ား ေရာက္ခဲ႔ ရင္ တည္းစရာ ဟိုတယ္ ေကာင္းေလးတစ္ခု ရွိတဲ႔ အေႀကာင္းသတင္းေကာင္းေလးပါ။

Day 2: Myit Kyi Nar - Bamaw

Day2: Myit Kyi Nar - Bamaw

The bus left Myit Kyi Nar around 8:30 am. I decided to take a minibus as I want to get the traveling experience of a local ordinary traveler. The boat ride from Myit Kyi Nar to Bamaw was not recommended for the low water level of this season (Mid February). Once the bus left the city center, it was crossing over Ayeyarwaddy via Balaminhtin Bridge. It was quite a flat and wide plane from Myit Kyi Nar to Dog Pheng Yan and the road was good until Dog Pheng Yan. It was not a tar road anymore, but still in good condition with compacted stones (the bus tires might be gone in a few months time though) between Dog Pheng Yan to Moe Mauk. The bus has been running between the mountains and passing over many small creeks. After Moe Mauk, the landscape became flat again and the road condition was bad until Bamaw.

There were only a few vehicles on the road - some minibus, the pickups with fixed chairs on the roof of the vehicle (too bad, I don't have a photo), and some motorcycles. It was laid back and relax kind of experience.

ၿမစ္ႀကီးနား - ဗန္းေမာ္ ခရီး
ၿမစ္ႀကီးနားကေန ဗန္းေမာ္ကို ကားနဲ႔ ဆင္းလာေတာ႔ ဧရာ၀တီၿမစ္ကို ဗလမင္းထင္တံတား နဲ႔ ၿဖတ္ကူးရပါတယ္။ တံတား ၿဖတ္ၿပီးတာနဲ႔ ၀ုိင္းေမာ္ၿမိဳ ့ထဲကို ၀င္လာၿပီး ေၿမၿပန္႔ အက်ယ္ႀကီး ကိုၿဖတ္ ရပါတယ္။ လမ္းေဘးက ရိတ္ၿပီးသား လယ္ကြက္ေတြ၊ တစ္ခ်ဳိ ႔ ေနာက္တစ္သီး စိုက္ဖို႔ ေရ ၿပန္ သြင္းထားၿပီးသား လယ္ကြက္ေတြဟာ ၿမန္မာနုိင္ငံ အလယ္ပုိင္းက လယ္ကြက္ေတြ လိုပါဘဲ။ လမ္းမွာ ေခ်ာင္းငယ္ေလးေတြကို ကားတစ္စီးခ်င္းပဲ ၿဖတ္လို႔ရတဲ႔ ေဘလီတံတား ေတြနဲ႔ ၿဖတ္ရပါတယ္။ ခပ္ေ၀းေ၀းက ေတာင္တန္းႀကီးေတြ ကိုလွမ္းၿမင္ေနရၿပီး၊ သစ္ပင္ႀကီးႀကီး မရွိတဲ႔ ကြင္းႀကီး ထဲမွာ သြားေနတဲ႔ ကားေပၚမွာ ထိုင္လုိက္ရတာ ငယ္စဥ္က ခဏခဏ သြားခဲ႔တဲ႔ ရမည္းသင္း-ပ်ဥ္းမနား ခရီးေတြကို သတိရလွပါတယ္။ မတူတာကေတာ႔ ေလက ေႏြးမေနဘဲ ေတာ္ေတာ္ေလး ေအးေနတာပါ။ ကားလမ္းကလည္း ေတာ္ေတာ္ ေခ်ာေခ်ာေမြ႔ေမြ႔ ရွိပါတယ္။



၀ိုင္းေမာ္ၿမိဳ ႔နယ္က ထြက္လာၿပီး ေဒါ႔ဖုန္းယန္ၿမိဳ ့နယ္ထဲ ၀င္လို႔ သိပ္မႀကာခင္မွာ ခင္းထားတဲ႔ ကားလမ္းက ေၿပာင္းသြားပါတယ္။ ေက်ာက္ခဲေတြကို ႀကပ္ညပ္ေနေအာင္ သိပ္ၿပီးထည္႔ထား တဲ႔ လမ္းပါ။ ဒီအရပ္မွာေတာ႔ ေၿမပဲယို လမ္းလို႔ ေခၚပါသတဲ႔။ လမ္းေဘးက ရွုခင္းေတြကလည္း မတူေတာ႔ပါဘူး။ ကားက ေတာင္ေတြရွိတဲ႔ ဘက္ကို ဦးတည္သြားေနၿပီး လမ္းေဘးမွာလည္း ေတာေတာင္ ထူထပ္လာပါၿပီ။ လိုင္ဇာ လမ္းခြဲအလြန္ ေလာက္ေရာက္ေတာ႔ ေတာင္ေတြ ႀကားထဲကေန သြားေနပါၿပီ။ မိုးေမာက္ ေလာက္ ကေန ေၿမၿပန္႔ ၿပန္ၿဖစ္သြားၿပီး လမ္းဆိုးလာ လိုက္တာ ဗန္းေမာ္ ေရာက္တဲ႔ အထိပါပဲ။



လမ္းတစ္ေလ်ွာက္မွာ ေခါင္မိုးေပၚမွာ ထိုင္ခံုေတြ ဆင္ထားၿပီး ေအာက္မွာ ကုန္တင္တဲ႔ ဟိုင္းလပ္ ကား ေတြ၊ မွန္လံုလို႔ ေခၚတဲ႔ minibus ေတြ နဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ကား တစ္စီးတစ္ေလ ပဲေတြ႔ရပါတယ္။ ေဒသခံေတြ ကေတာ႔ ေထာ္လာဂ်ီနဲ႔ ခရီးသြား ႀကတယ္ထင္ပါ႔။ ဆိုင္ကယ္နဲ႔ စပါးလို ဆန္လုိ အိတ္ႀကီးေတြကို သယ္ႀကတာလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ ဆိုင္ကယ္ နွစ္စီး၊ သံုးစီး အတူတူလာ ႀကရင္း တစ္စီးက ေမွာက္လို႔ ၀ိုင္းမေပးေန ႀကတာလည္း ခဏခဏ ေတြ႔ရပါတယ္။ လုိင္းကား ေတြကလည္း မနက္ ၿမစ္ႀကီးနား / ဗန္းေမာ္ ကေနထြက္ ေန႔လည္ ၂ နာရီ၊ ၃နာရီ ေလာက္မွာ ဗန္းေမာ္ / ၿမစ္ႀကီးနား ကို ေရာက္တဲ႔ ကားေတြပဲရွိေတာ႔ အသြားအလာ နည္းတဲ႔ အရပ္လို႔ ေၿပာလို႔ရပါတယ္။





ဒီေဒသ က နိုင္ငံၿခားသား ခရီးသြား မ်ားနဲ႔ေတာ႔ သိပ္စိမ္းပံုမရပါဘူး။ ကုိယ္စီးတဲ႔ ကားေပၚမွာ ေတာင္မွ Less-traveled and remain natural ေဒသမ်ဳိးကို မွ သြားခ်င္လို႔ ၿမန္မာၿပည္ကို ခရီးထြက္ လာတာ လို႔ ဆိုတဲ႔ Switzerland က ေမာင္နွံကို ေတြ႔ခဲ႔ပါေသးတယ္။ လူေတြ အေရာက္ အေပါက္ နည္းတာကို က ကိုယ္တုိ႔ ၿမန္မာၿပည္ရဲ ့ ဆြဲေဆာင္မွုပါ။ ကုိယ္႔အတြက္ ကေတာ႔ အိမ္ၿပန္လာတဲ႔ ရက္တုိေလး အတြင္းမွာ မေရာက္ဘူးေသးတဲ႔ ေဒသ အသစ္တစ္ခုကို ေရာက္ရလို႔ ေႀကနပ္ေနတာပါပဲ။

Day 1: Yangon-Myit Kyi Nar

Day 1: Yangon-Myit Kyi Nar

Although there were flight delays due to heavy fogs on 14, 15 and 17 Feb, I am fortunate to start the trip on 16 Feb as the Yangon-Mandalay-Myit Kyi Nar-Putato flight left Yangon Domestic airport at 7am. It stopped at Mandalay for a short while and reached Myit Kyi Nar around 10am. Once I went out of the airport, I was on the Ledo Road which was built to connect Ledo, India to Kumming, China during the World War II. Parts of Ledo Road are re-constructed and under use until now.





I left for Myit Son in the same morning. The road was in good condition up to 10 miles from the city. The remaining parts were still under re-construction thus it was quite dusty. On the way, we can see the residential area (still under construction) for the families from the villages which have to be relocated for the gigantic hydro-project comprised of seven dams including Myitson Dam.

At around 11:30am, I am at Myit-son. This is the entrance to the scenic confluence of Maykha and Malikha (N’maikha in local Kachin language). The rocky and wild Malikha and the gentle and wide Maykha both find their sources at the Himalaya glaciers and form Ayeyarwaddy at this confluence. Ayeyarwaddy bisects the country's northern mountains and the central heartland and then empties through the Ayeyarwaddy Delter into the Andaman Sea.







The water at confluence was muddy especially along Malikha due to heavy gold mining. Myitson was completely different from what I have seen before. It was the clear water flowing over the smooth stones; I mean in the video clips taken years ago. But now, it doesn't appear as one of the most beautiful part of the country.



I took a boat ride along Maykha to see the small traditional gold collection set ups. The first thing you are going to see from the front of a gold collection set up is the mixture of water and sand flowing on to the plastic sheet which is placed on the surface of the gutter. This sand carries fine black particles and the pieces of gold. To get this mixture flowing down, people are working from the pit behind the gutter. Water from the river was pumped onto the ground. A head, a hose and a powerful pump is used to pump up the slurry onto the top of the gutter. A strainer is placed at the top of the gutter to filter the stones and pebbles. The sand trapped on the green plastic sheet is collected and the pieces of gold are extracted by using Mercury. The sand and stones flown down through the gutter will be left at the place.









I met some girls panning the tiny pieces of gold from the abandoned piles of stones and sand. They use small wooden tray to collect the gold particles. The black particles inside the pan are usually seen together with gold. For the gold miners, it is an indication of the presence of gold. The yellow particles are the pieces of gold.





Another way to collect gold is by pumping up from the river bed. People work in groups on the rafts. Divers worked for hours in the water pumping up the mixture of water and sand while others are performing other tasks on the raft. I saw some bamboo rafts in the middle of the river down stream of the confluence.



However, these traditional ways of gold panning and collections may not make a big difference to the clarity of the water. I saw two or three buses over-filled with people traveling north of Myit Son. There are many gold mines in which the ground could be scooped with the bulldozers. I didn’t have a chance to visit such sites due to my short stay. It was an interesting day trip to the place where you can collect gold from the ground.